نحوه‌ی آزمايش کردن باتری ماشين، تست و تشخيص سلامت

در این آموزش به بررسی تشخیص سلامت باتری ماشین می‌پردازیم، و به شما روش تست نمونه اتمی آن را نشان می‌دهیم. ممکن است برای شما پیش آمده باشد که در هوای سرد، سوار ماشین شده و استارت میزنید اما خبری از روشن شدن خودروی شما نیست.

یا در مسیر، حین رانندگی، ماشین را خاموش کرده‌اید و دیگر روشن نمی‌شود. یکی از عواملی که در این زمان باید تست شود، باطری خودروی شما می‌باشد که آیا قدرت و توان لازم برای روشن کردن خودرو را دارد؟

چطور می‌توانیم باتری ماشین را تست کنیم

یکی از نکاتی که قدرت و توانمندی آن را تحت تاثیر قرار می‌دهد شارژ شدن کامل است. چگونه تشخیص دهیم که کاملا شارژ شده‌است یا خیر؟

روش تست شارژ باتری ماشین

برای تشخیص میزان شارژ، می‌توانیم از یک دستگاه سنجش ولتاژ یا ولت متر استفاده نماییم. اگر در نزدیکی شما باطری سازی و جود دارد، از آنها بخواهید که میزان شارژ شما را چک کنند. ولت‌متر‌ها در دو نوع دیجیتال و آنالوگ هستند، اما در ولت‌مترهای دیجیتالی خواندن ولتاژ راحت‌تر است، و عددی که نشان می‌دهد نیز دقیق‌تر است.

تست باتری اتمی ماشین

تنها راه برای اطمینان حاصل کردن از سلامت این دستگاه در ماشین، آزمایش آن است. در برخی از فروشگاه‌های لوازم یدکی خودرو، آزمایش باتری اتومبیل به صورت کاملا رایگان انجام می‌شود. اگر از اتومبیلی استفاده می‌کنید که می‌توانید آن را تا مراکز مورد نظر جهت انجام آزمایش برانید، حتما به یکی از این فروشگاه‌های لوازم یدکی مراجعه نمایید.
اما اگر نمی‌توانید خودرو را برانید باید باطری اتومبیل را از جایگاه خارج نموده و آن را تا مرکز آزمایش به کمک اتومبیل دیگری حمل نمایید. علاوه بر مراکز فروش لوازم یدکی، برخی از تعمیرگاه ها نیز سلامت این قطعه خودرو را آزمایش می‌کنند. اما در تعمیرگاه ها مبلغی جهت تست محصول دریافت می‌گردد.

بنابراین توصیه می‌شود رانندگان در مورد نحوه‌ی آزمايش کردن باطری ماشين اطلاعات لازم را کسب نمایند. تا در صورت لزوم بتوانند بدون مراجعه به مراکز تخصصی نسبت به انجام این آزمایش اقدام نمایند.

آزمایش سنجش ولتاژ باتری خودرو با ولت‌متر یا مولتی‌متر و مراحل آن

یکی از عوامل اصلی که نمایانگر وضعیت محصول شما است، ولتاژ می‌باشد. در صورتی که از میزان ولتاژ اطلاعات کافی داشته باشید، به راحتی می‌توانید در مورد میزان شارژ نیز اطلاعات کافی کسب نمایید.

توصیه می‌شود که صاحبان خودرو در مورد استاندارد‌های ولتاژ خودرو اطلاعات لازم را کسب نمایند. برای سنجش میزان ولتاژ باتری خودرو در ابتدا سوییچ را ببندید. و هیچ یک از چراغ‌های خودرو روشن نباشد.

مراحل سنجش ولتاژ با ولت‌متر یا مولتی‌متر

• به منظور بررسی وضعیت شارژ، کابل قرمز رنگ یا کابل مثبت ولت‌متر را به قطب مثبت متصل کنید.
  • دقت کنید که برای تشخیص قطب مثبت از قطب منفی، دانستن این نکته ضروری است که قطب مثبت باطری ماشین با علامت + مشخص شده‌است. همچنین کابل ولت‌متر که باید به این قطب متصل شود نیز قرمز است.
• سپس کابل منفی را که سیاه رنگ است، به قطب منفی که با علامت – مشخص شده است متصل کنید.
• پس از برقراری اتصال میان مولتی‌متر و پایانه‌ها، چند ثانیه صبر کرده، و سپس میزان ولتاژ نمایش داده‌شده را با جدول بسنجید.

میزان استاندارد ولتاژ باتری خودرو

میزان استاندارد ولتاژ خودرو در هنگام خاموش بودن موتور، از 12.6 تا 12.8 ولت تعیین شده‌است. اگر میزان ولتاژ از 11.8 تا 12.0 ولت باشد، این بدین معناست که شارژ باتری خودرو به طور کامل تخلیه شده است. در نتیجه به هنگام نیاز متوجه خواهید شد که موتور ماشین روشن نمی‌شود.

اگر این دستگاه ماشین شما کاملا شارژ شود در صورت عدم استفاده به مدت طولانی نیز ولتاژ افت نخواهد کرد. اگر شارژ باتری اتومبیل شما تخلیه شده‌باشد، ولتاژ با سرعت زیادی افت خواهد کرد و شارژ حفظ نخواهد شد. به هنگام آزمایش توصیه می‌شود، به این نکته توجه فرمایید:
بهتر است بلافاصله پس از خاموش شدن موتور، اقدام به تست نکنید. توصیه می‌شود که پس از خاموش شدن موتور مدتی منتظر بمانید، و سپس تست آن را آغاز نمایید. پس از خاموش کردن موتور، ولتاژ به سرعت تغییر خواهد کرد بنابراین زمان مناسبی برای تست باطری نیست.

میزان شارژ نرمال باتری اتومبیل

میزان استاندارد ولتاژ برای یک محصول شارژ شده‌ی اتومبیل 12.6 تا 12.8 ولت تعریف شده است. اگر ولتاژ از این میزان کم‌تر باشد، بیانگر این نکته است که شارژ خالی شده‌است. دقت کنید که چه عددی بر روی نمایشگر ولت‌متر به نمایش در خواهد آمد. عددی که بر روی ولت‌متر نمایش داده خواهد شد، می‌تواند اطلاعات لازم را در مورد میزان شارژ باتری ماشین در اختیار شما قرار دهد.
به جدول زیر دقت نمایید تا با نحوه‌ی تشخیص و تبدیل این اعداد آشنا شوید. در این جدول ولتاژ در هنگام خاموش بودن کامل خودرو ذکر شده است. همچنین در این جدول ولتاژها در دمای 26 درجه سانتی گراد محاسبه و ضبط شده‌اند، زیرا ولتاژ می‌تواند متاثر از میزان دمای محیط باشد.

ولتاژ باطری اتومبیل در ازای کاهش هر 12 درجه‌ی سانتی‌گراد، به میزان 0.01 دچار افت می‌شود. در دمای منفی ۱ درجه سانتی‌گراد ولتاژ یک دستگاه کامل شارژ شده ۱۲.۵۸۸ خواهد بود. در دمای 17- درجه سانتی‌گراد ولتاژ ۱۲.۵۱۶ ولت خواهد بود.

با توجه به آنچه که در جدول زیر ذکر شده است؛ اگر یک باتری ولتاژ ۱۲.۲۹ داشته باشد، یعنی در حدود 50 درصد شارژ شده است و برای رسیدن به سقف میزان شارژ دستگاه باید شارژ شود.

تاثیر ولتاژ باطری بر طول عمر آن

برخی از تولید کنندگان استفاده از محصولاتی که ولتاژی کمتر از 12 ولت را دارند توصیه نمی‌کنند، زیرا ولتاژ پایین تر از حد توصیه شده می‌تواند باعث کاهش طول عمر آم شود.

توصیه می‌شود  باتری خودروی خود را مورد بررسی قرار دهید، و از تخلیه شدن کامل آن جلوگیری نمایید. زمانی که ولتاژ دستگاه شما به 10.8 ولت برسد، این بدین معناست که شارژ آن کاملا تخلیه شده‌است. اگر خالی شدن این قطعه خودرو به طور مکرر اتفاق بیفتد، به آن آسیب جدی وارد خواهد شد، و نیاز به تعویض خواهد داشت.

چگونه تشخیص دهیم که شارژ باتری کم است

اگر میزان ولتاژ کمتر از ۱۲.۴۵ ولت باشد، یعنی باطری حدود 75 درصد شارژ دارد، بنابراین شارژ آن کم است و باید دوباره شارژ شود.

چگونه باطری خودروی خود را شارژ کنیم

اگر شارژ شما کم است، می‌توانید توسط یک شارژر مخصوص قابل حمل، دستگاه خودروی خود را شارژ نمایید. می‌توانید به منظور شارژ شدن دوباره، به مدت 15 الی 20 دقیقه و با سرعت 65 کیلومتر در ساعت با خودروی مورد نظر رانندگی کنید. اما در مورد نحوه ی آزمايش کردن باتری ماشين راه کارهای دیگری نیز وجود دارد، که در این مقاله به آن ها اشاره کرده‌ایم.

آزمایش با تستر بار باتری

چرا روش استفاده از تستر بار توصیه می‌شود؟ روش‌هایی که ذکر کردیم روش‌های آسانی برای تست هستند. نتایج حاصل شده در روش‌های بالا تقریبی هستند بنابراین بهتر است از روش تست بار برای بدست آوردن نتایج دقیق‌تر استفاده نمایید.
اما تفاوت عمده‌ای که این روش با روش قبلی دارد، این است که باید باطری خودرو، هنگامی که تحت بار قرار دارد بررسی شود. در روش ولت‌متر یا مولتی‌متر محصول هنگامی بررسی می‌شد که هیچ باری نداشت.

تستر باتری ماشین چیست و چه ویژگی‌هایی دارد

مهم‌ترین ابزار مورد نیاز برای آزمایش با توجه به این روش، یک تستر شارژ باتری است.

• تستر بار میزان شارژ و همچنین ظرفیت را هم نشان می‌دهد.
• تستر‌ها را می‌توانید از فروشگاه‌های خودرو خریداری نمایید.
• تستر باطری دارای مقاومت بالا با ظرفیت بالا، یک ولت‌متر، 2 گیره نازک و یک اتصال پین است.
• تستر‌ این امکان را برای شما فراهم می‌کند که دستگاه را در هر دو حالت بدون بار و با بار تست نمایید.

نحوه‌ی آزمایش کردن با تستر بار باطری

• ابزار ویژه تستر را تهیه کنید.
• تستر بار حاوی دو برابر باری است که روی محصول قرار گرفته است.
• ابتدا موتور ماشین را روشن کرده و سپس تستر بار را به کار ببرید.
• قبل از شروع آزمایش، باتری خود را از شارژر جدا کنید و آن را چندین ساعت کنار گذاشته و سپس آزمایش را آغاز نمایید.
•  سیم نازک مثبت را (سیم با یک ترمینال) به پایانه مثبت ترمینال محصول متصل کنید.
• در مرحله ی بعد، پین فلزی تستر را به بخش پایانه منفی باتری خودروی خود متصل نمایید.
• صفحه نمایش ولت متر شکل خاصی را نمایش خواهد داد. در این مرحله با استفاده از جدولی که قرار داده‌ایم میزان شارژ دستگاه خود را خواهید دانست. (اگر باطری ماشین شما 100٪ شارژ شده باشد، می توانید آن را بارگیری نمایید.)

برای بدست آوردن نتایج دقیق باید تنها در زمانی که باطری خودروی شما به طور کامل شارژ شده این آزمایش را انجام دهید. اگر تست را با این روش به صورت مکرر انجام می‌دهید، به دلیل وجود بار اضافی ممکن است نتایج نادرستی حاصل شود.

دستگاه آزمایش باتری خودرو

در مورد نحوه‌ی آزمايش کردن و راه کارهای آن مواردی را ذکر کردیم، اما جهت آزمایش کردن باطری، استفاده از دستگاه سنجش رسانایی بوسیله هدایت الکتریکی نیز توصیه می‌گردد. این دستگاه با عبور دادن یک فرکانس مناسب از دستگاه وضعیت خانه‌های داخل باتری را نشان می‌دهد.
هنگامی که یک دستگاه فرسوده می‌شود، خانه‌های داخلی آن دیگر رسانایی لازم را نخواهند داشت. برخی از مشکلات دیگر از جمله اتصال کوتاه و مدار باز خانه‌های آن نیز در میزان توانایی رسانایی باطری تاثیرگذار است. بنابراین سنجش رسانایی، وضعیت آن را به خوبی مشخص می‌کند.

هنگام استفاده از دستگاه‌های آزمایش، نیاز نیست که آن را مجددا شارژ نمایید. اکثر دستگاه‌های سنجش رسانایی کاملا دقیق عمل می‌کنند حتی اگر شارژ تقریبا خالی شده باشد. تعدادی از دستگاه‌های الکترونیکی سنجش باطری، این قابلیت را دارند که نیز ظرفیت شدت جریان استارت سرد آن را بررسی نمایند. بررسی ظرفیت این جریان در تعیین میزان عمر باقی مانده‌ی آن بسیار موثر است.

برخی از این دستگاه‌ها نیز، شدت جریانی را که موتور هنگام استارت خوردن از باتری می‌گیرد را محاسبه می‌کنند. و خروجی شارژر را در هنگام کار موتور آزمایش می‌کنند. بعضی از دستگاه‌های آزمایش دارای ولت‌متر درونی هستند که جهت بررسی اتصالات استفاده می‌شود.

میزان ولتاژ باتری اتومبیل می‌تواند در سه وضعیت متفاوت باشد

• ولتاژ در حالت شارژ شده
• ولتاژ  درحال کار
• ولتاژ درحال بارگیری

ولتاژ باطری در واقع همان عددی است که، در مشخصات ماشین ثبت شده است. حداکثر میزان ولتاژ 12 V است. این مقدار در محصولات درحال کار متفاوت است. ولتاژ دستگاه معمولی یک وسیله نقلیه، باید از 12.6 تا 12.8 ولت باشد. درحالی که ولتاژ یک دستگاه درحال کار، می‌تواند از 12.4 به حدود 12.8 ولت باشد. همچنین ولتاژ باتری‌های در حال بارگیری نیز با ولتاژ آن در سایر موارد متفاوت است.

تست توسط آزمایش بار باتری

• ابتدا از پر بودن شارژ اطمینان حاصل نمایید. (ولت‌متر باید 12 تا 12.9 ولت را نشان دهد)
• سپس اتصال پایانه‌ها را بررسی نمایید.
• گیره‌ی مثبت و قرمز تستر بار باطری خود را به خروجی مثبت آن وصل کنید.
• منگنز نازک منفی را به خروجی منفی دستگاه متصل نمایید. (در برخی از تسترها خروجی منفی وجود ندارد و به جای این خروجی منفی، یک پین اتصال در سمت دیگر آن قرار گرفته است)
• در صورت وجود یک کانکتور در تستر باتری، آن را به خروجی منفی دستگاه متصل نمایید.

نکاتی که به هنگام استفاده از این روش باید به آن توجه داشته باشید

• هنگامی که خروجی منفی باتری را به پین متصل کنید، جرقه‌ای ایجاد می‌شود. پس در صورت مواجه شدن با این مورد، بدانید که مشکلی به وجود نیامده است و این روال طبیعی کار است.
• اگر باطری ماشین شما در وضعیت نرمال باشد، نوسانات میزان ولتاژ از 10 تا 10.5 خواهد بود. بعد از افت ولتاژ و قطع کردن دستگاه نیز، ولتاژ باید سیر صعودی داشته باشد.
• اگر افت میزان ولتاژ به 9 ولت یا کمتر از آن برسد، باید با یک محصول سالم تعویض گردد.

تفاوت باتری سالم و خراب خودرو

• باطری سالم باید به راحتی شارژ شود و شارژ را نگه دارد.
• محصول سالم اتومبیل باید بتواند، حدودا میزان جریانی مطابق با آمپری که روی باتری قید شده است را تولید نماید.
• محصول خراب به درستی و به طور کامل شارژ نمی‌شود، همچنین شارژ را نگه نمی‌دارد، و نمی‌تواند شدت جریان کافی برای استارت موتور را ایجاد نماید.
• باطری سالم قابلیت شارژ مجدد را دارد و به آسانی دوباره شارژ می‌شود و سرویس‌دهی دوباره را دارد اما محصول خراب حتما باید با یک دستگاه سالم تعویض گردد.

طول عمر باطری های خودرو

این دستگاه‌های خودرو در حدود ۴ تا ۵ سال طول عمر مفید دارند. در صورتی که عمر آن از 4 سال گذشته است؛ و در مورد شارژ کردن مجدد باتری و خالی شدن شارژ آن با مشکل مواجه هستید، بهتر است محصول سالمی را جایگزین دستگاه فرسوده‌ی اتومبیل خود کنید.

دینام و باتری خودرو

دستگاه‌های ضعیف یا محصولاتی که کاملا تخلیه شده‌است، لزوما شما را وادار به تعویض نخواهد کرد، زیرا این موارد به تنهایی بیانگر خرابی آن نیست. در برخی موارد شارژ یک باطری کاملا سالم نیز ممکن است تخلیه شود.
مثلا اگر خودروی شما به مدت طولانی خوابیده باشد و موتور استارت نخورده باشد دستگاه خالی خواهد شد. همچنین در مواردی که سیستم شارژ یا دینام خودروی شما به درستی کار نکند نیز شارژ آن خالی خواهد شد. دلایل دیگری نیز می‌تواند در خالی شدن شارژ محصول تاثیر گذار باشد.

استفاده از دستگاه الکترونیکی آزمایش باتری در اتصالات بدنه معیوب

از دستگاه الکترونیکی آزمایش که قابلیت سنجیدن ظرفیت شدت جریان استارت سرد باطری را دارند، در شناسایی اتصالات بدنه نیز استفاده می‌شود. ابتدا ظرفیت شدت جریان استارت سرد مورد آزمایش قرار می‌گیرد. در مرحله‌ی بعد این آزمایش را در یکی از نقاط اتصال بدنه‌ی منفی تکرار می‌کنیم. این مرحله می‌تواند روی موتور یا نقاط دیگر انجام شود. اگر رقم ظرفیت شدت جریان استارت سرد بدست آمده در این دو آزمایش، بیش تر از 25 درصد با هم اختلاف داشته باشد، بیانگر وجود اتصال بدنه است.

امیدواریم با مطالعه‌ی این مقاله اطلاعات لازم را، در مورد نحوه‌ی آزمايش کردن باتری ماشين کسب نموده باشید.